🔴 اهواز، شهر فاضلاب های روزمینی

شماره ۹

اول) پاییز فصل خِش خِش و شُرشُر است. در کلانشهر اهواز اما با چِک چِک باران پاییزی، چه کنم چه کنم ها شروع می شود. هنوز بغض آسمان نترکیده، زمین اهواز عقده هایش را بیرون می ریزد. آب باران که مُمِد حیات است، وقتی به خاک اهواز می خورد، فاضلاب را به جان مردم می اندازد و مایه عذاب می شود. زخم های کهنه وقتی آب می خورند، خوناب پس می دهند. مشکلات در اهواز سیر تاریخی دارند و وقتی ضرباهنگ تناوبی پیدا می کنند، می توان آنها را طبقه بندی فصلی هم کرد. مشکل فاضلاب کلانشهر اهواز، مثل قانون پایستگی جِرم از بین نمی رود بلکه از سالی به سال دیگر و از دولتی به دولت بعد منتقل می شود.

دوم) ماجرای پاییز ۹۸: پاییز پارسال طی ۳ ساعت ۱۷۰ میلیمتر باران بارید و بیش از ۱۰۰۰ نقطه از اهواز با پس زدگی فاضلاب روبرو و ۴۰۰۰ خانه دچار آب گرفتگی شدید شد. ۳ روز طول کشید تا آب به طور نسبی فروکش کند. خانه های مردم در محاصره دریاچه ها خراب شد و وسایل برقی شان سوخت. خودروهای بسیاری در آب گرفتار و تعدادی نیز در فرونشست شبکه فاضلاب، در پدیده ای که به زلزله خاموش معروف است، بلعیده شدند. ۲۵۰۰ در پوش فلزی فاضلاب که به سرقت رفت، حفره های عمیقی در دل خیابان ها دهان باز کرد. بارندگی پاییز پارسال مطابق اظهارات مسئولین آبفا، ۱۴۰۰ میلیارد تومان خسارت به شبکه فاضلاب اهواز وارد کرد

سوم؛ «مشکل چیست؟»

1. اهواز سیستم دفع آب های سطحی ندارد و آب باران وارد سیستم فاضلاب می شود. شهرداری مسئول دفع آب های سطحی است اما متأسفانه به وظایف خود عمل نمی کند!
2. سیستم دفع فاضلاب خانگی نیز جوابگوی انتقال تنها ۳۰۰ هزار متر مکعب است در حالی که یک بارندگی شدید چند ساعته می تواند تا ۱۲ میلیون متر مکعب آب وارد خیابان ها کند. ۱۱۰۰ کیلومتر از سیستم فاضلاب اهواز، فرسوده است! آبفا مسئول اصلی سیستم دفع فاضلاب است اما به وظایف خود عمل نمی کند!
3. مناطق حاشیه ای با ۴۵۰ هزار نفر سکنه در برخی نقاط اصلاً شبکه فاضلاب ندارند. تشکیل دریاچه های لجن در خیابان ها و فرو رفتن حیاط خانه ها زیر گنداب، یک اتفاق معمولی است. گاهی کودکان هنگام آبتنی در لجنزارهای نزدیک سکونتگاه ها، غرق می شوند.
4. سیستم لوله کشی آب با سیستم فاضلاب در حداقل ۲۰ نقطه تلاقی دارد و فاجعه «فاضلاب آشامیدنی» را رقم می زند. آب متعفن، بیماری های پوستی، هپاتیت A و آسم را به جان حاشیه نشینان می اندازد و آنها را با خطر ابتلا به وبا، مالاریا و سالک روبرو می کند.
5. از کار افتادن پمپ های انتقال فاضلاب و مکش آب یا خاموش بودن آنها یکی از مشکلات است. هنگام بارندگی، فاضلاب اهواز به ۵۰۰ پمپ قوی نیاز دارد.

چهارم؛ بودجه، عدم شفافیت و سوءمدیریت در هزینه کرد بودجه!

«اعتبار نیست. بودجه نداریم». این ساده ترین راه فرار از مسئولیت است. اما آیا واقعاً هیچ بودجه ای برای فاضلاب اهواز در نظر گرفته نشده؟

1. طرح جامع فاضلاب اهواز در سال ۱۳۷۵ مصوب شد بودجه دولتی و غیردولتی نیز برای حل این معضل تخصیص داده شد اما هیچ وقت شفاف نشده که آن بودجه ها کجا هزینه شده است.
2. بانک جهانی در سال ۱۳۸۳ مبلغ ۱۵۰ میلیون دلار به صورت وام پرداخت کرد اما هیچوقت مشخص نشده که سرانجام آن بودجه کلان چه شده. برخی می گویند نصف وام دریافت شده برخی می گویند ۱۰۰ میلیون دلار دریافت شده اما هیچوقت شفاف سازی صورت نگرفته است. برخی ادعا می کنند ۱۰۰ میلیون دلار از آن برای احداث تصفیه خانه شرق اهواز هزینه شده است آن هم تصفیه خانه ای که افتتاح شده ولی هیچ استفاده ای برای کلانشهر اهواز نداشته است!
3. سال گذشته مقام معظم رهبری با اعطای ۱۰۰ میلیون یورو از منابع صندوق توسعه ملی در دو پرداخت ۵۰ میلیون یورویی طی دو سال متوالی موافقت نمودند. سرانجام این فقره نیز نامعلوم است؛ اینکه چند درصد آن تاکنون وصول شده، کجا هزینه شده و اینکه اساساً مشکل را حل می کند یا خیر!

پنجم؛ «مشکل فاضلاب اهواز با چقدر پول حل می شود؟»

1. شریعتی استاندار خوزستان می گوید: سیستم فاضلاب اهواز با ۴۰۰۰ میلیارد تومان به قیمت سال ۱۳۹۹ قابل حل است. با دستور ۱۰۰ میلیون یوروی رهبری باید بخشی از آن حل می شد. در پرداخت اول می بایست حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان در اختیار آبفای اهواز قرار می گرفت، اما تنها ۵۲۶ میلیارد تومان در تیرماه امسال پرداخت شده است.
2. در کنار اعتبارات ویژه، سایر منابع بودجه ای می توانست تاکنون به کمک فاضلاب اهواز بیاید. فقط یک فقره طلب عوارض آلایندگی هوای اهواز از وزارت نفت معادل ۶۰۰۰ میلیارد تومان است که وزارت نفت زیر بار پرداخت این مبلغ نمی رود. سهم سه درصدی خوزستان از فروش نفت هر ساله بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان بوده است که درصد بسیار ناچیزی از آن محقق شده.
3. در ۶ سال اخیر ۷۶۰ میلیارد تومان در حوزه مسئولیت های اجتماعی از جیب نفت هزینه شده است که معلوم نیست کجا رفته اما پروژه های جاری مناطق نفتخیز جنوب می تواند رقمی معادل ۲۰۰۰ میلیارد تومان در حوزه مسئولیت های اجتماعی به کمک استان خوزستان بفرستد اگر اراده ای باشد.
4. از حدود ۲۰۰ هزار اشتراک فاضلاب در اهواز ماهیانه مبالغ قابل توجهی تحت عنوان آبونمان دفع فاضلاب دریافت می شود.

همه اینها نشان می دهد که مشکل فاضلاب اهواز فقط پول نیست؛ بلکه سوءتدبیر، بی برنامه گی، عدم پیگیری حقوقی برای بودجه و عدم شفافیت در هزینه کردها جزو عوامل وضعیت موجود است.

ششم؛ از وعده تا عمل مسئولین!

1. حالا که مجموعه استانداری، دادگستری، فرمانداری، شهرداری، آبفا و شورای شهر از ۴۰۰ نقطه بحرانی فاضلاب که پاییز سال گذشته ناکارآمدی مدیریت شهری اهواز را نشان داده، ۵۸ نقطه را انتخاب کرده تا در عرض سه ماه مشکل آن را حل نمایند اما یکی از اعضای شورای اهواز در فضای مجازی نوشته: «ساده بگویم، به غیر از منطقه ۷ شهرداری، وضعیت در دیگر مناطق از قبل هم بدتر شده است.» قرائن نشان می دهد که از این ۵۸ نقطه فوق بحرانی، کمتر از ۱۵ نقطه رفع شده و مابقی مشکلات باقی است!
2. شریعتی استاندار خوزستان اینبار وعده ای ۳ ساله برای حل ۸۰ درصدی مشکلات فاضلاب اهواز داده و قالیباف رئیس مجلس نیز در بازدید شهریورماه امسال از اهواز بهمراه نمایندگان اهواز، حل مسئله فاضلاب را از جمله مواردی دانست که پیگیری خواهد کرد.

پاییز ۱۳۹۹ به چشم بهم زدنی از راه رسید و چند وقت دیگر بارش ها شروع می شود. آیا امسال هم فجایع فاضلابی پارسال تکرار خواهد شد؟!