امام علی (ع) می فرماید
۞ هر کس از خود بدگویی و انتقاد کند٬خود را اصلاح کرده و هر کس خودستایی نماید٬ پس به تحقیق خویش را تباه نموده است. ۞
Tuesday, 19 March , 2024
امروز : سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲
شناسه خبر : 939
  پرینتخانه » آرشیو, پرونده ویژه, یادداشت تاریخ انتشار : 11 مارس 2020 - 15:38 | | ارسال توسط :
ویژه نامه فریاد خوزستان، با موضوع وضعیت سیل بندهای خوزستان

سیل و دوباره غافلگیری

یازده ماه از سیل گذشته؛ هفت ماه از جلسه قرارگاه بازسازی که وضعیت آمادگی استان برای سیل آینده را در حد هشدار اعلام کرده بود گذشته؛ امروز در شمارش معکوس سیل و آماده باش سدها باید جناب استاندار یادشان بیاید سیل بندها آماده نیستند؟! این خروجی بی نظمی و ناکارآمدی ست نه مدیریت جهادی!

سیل و دوباره غافلگیری

سیل و دوباره غافلگیری

 

ویژه نامه فریاد خوزستان، با موضوع وضعیت سیل بندهای خوزستان

 

دبیر ویژه نامه: رها عبداللهی

 

زنگ خطر سیل به صدا درآمد

سیل فروردین ۹۸ بزرگترین سیلی بود که خوزستان در دهه های اخیر به خود دیده بود. سیلی که منجر به تخلیه ده ها روستا و آوارگی ساکنان تا مدت ها، ۸۲هزار میلیارد فقط خسارت بخش کشاورزی، ۱۲۵ هزار میلیارد خسارت به بخش های اقتصادی و زیربنایی و خسارت به ۲۰ هزار واحد مسکونی شد.

امروز تقریباً یکسال از سیل گذشته و دوباره هشدار نسبت به سیل وجود دارد. بارندگی های شدید و سیل آسای روزهای گذشته در بالادست سدهای خوزستان یعنی لرستان و ایلام اولین زنگ خطر هشدار را به صدا درآورد و شاهد افزایش چشمگیر ورودی آب به حوضه‌های کارون، کرخه، دز و مارون به ویژه کرخه هستیم. سازمان آب و برق اعلام کرده تخلیه تدریجی سدها را آغاز کرده و مشکلی از نظر گنجایش مخازن سدها وجود ندارد. اما می گویند در مورد وضعیت نهایی تا قبل از تثبیت شرایط نمی توانند اظهار نظری داشته باشند. چرا که فقط در ۳۰ ساعت حجم ورودی سیلاب به سدهای استان ۶۰۰ میلیون متر مکعب بوده که چند برابر شرایط عادیست.

 بهارلویی مدیر دفتر برنامه‌ریزی منابع آب معاونت مطالعات پایه سازمان آب و برق خوزستان، اخیراً گفته در روزهای آینده احتمال افزایش خروجی سدها وجود دارد. حال سوال اینجاست که رودخانه های استان در برابر افزایش حجم خروجی تاب آوری خواهند داشت؟ و سوال دوم این است که آیا خوزستان آمادگی مقابله با سیل روزها یا هفته های آتی را دارد؟

در پاسخ به سوال اول باید گفت در صورتی که بارندگی های بالادست حجم زیادی از سیلاب را وارد سدهای استان کند( چنانچه پیش بینی های هواشناسی چنین شرایطی را برای اواخر اسفند و اوائل فروردین تصویر کرده)، گریزی از تخلیه آب پشت سدها وجود ندارد و در چنین شرایطی تبعاً دیگر تاب آوری رودخانه ها در نظر گرفته نمی شود. پس عدم تاب آوری رودخانه ها و وقوع سیلی نظیر ۱۱ ماه پیش محتمل است.

و اما توان مقابله با سیل؛ همانطور که می دانیم، خوزستان حدودِ ۱۸۰ روستا در حاشیه رودهای دز و کرخه و کارون دارد که به جز سیل بند هیچ دفاعی در برابر سیل ندارند. مهرماه امسال در پرونده ویژه آمادگی خوزستان برای سیل گزارش دادیم که مدیریت بحران اعلام کرده اوضاع برای مقابله با سیل آتی وخیم است؛ چراکه با سیل بندهای متلاشی و رسوبات در رودخانه ها و سدها مواجه هستیم. امروز که بیش از پنج ماه از این گزارش فریاد خوزستان گذشته و در شمارش معکوس رسیدن به روزهای سیلابی رودهای خوزستان به سر می بریم، متاسفانه با سیل بندهایی مواجهیم که علاوه بر اینکه به جهت ترمیم نشدن نصفه و نیمه هستند، در برابر بالا آمدن عادی رود هم طاقت نیاوردند و در برخی مناطق مثل بخش الهایی همین الان آب وارد مزارع مردم شده و اندکی با خانه های روستایی فاصله دارد!

چه کسی مسئول است؟

در جلسه مرداد ماه قرارگاه بازسازی مناطق سیل زده حاجی زاده مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان گفته بود: بر اساس این مصوبه وزارت نیرو در ماه های پیش رو باید بازسازی دیوارهای ساحلی مناطق سیل زده را در دستور کار قرار دهد، در غیراین صورت هر گونه مخاطرات ناشی از عدم بازسازی و خسارت بر عهده این وزارتخانه خواهد بود.

سازمان آب و برق: ما مسئول نیستیم!

اما  حمیدرضا لشکری، معاون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان می گوید:  فعالیت‌های مربوط به سیل به سه بخش تقسیم شد، یک: مسائل مربوط به احداث، ترمیم و استحکام سیل بندها که به عهده سازمان همیاری شهرداری‌های استان است، دوم: رینگ‌ها و بازسازی منازل و روستاها که  به عهده بنیاد مسکن و شهرسازی استان و سوم: ساماندهی نقاطی که در سیل تخریب شده مانند سازه‌ها و سواحل رودخانه‌ها با توجه به اعتبارات و اولویت هایی که وجود دارد بر عهده سازمان  آب و برق است.

وی افزود: در زمینه سیل‌بندها تنها اندازه ارتفاع رقومی آنها به عهده سازمان آب و برق است که مشخص کنیم سیل‌بندها باید چه ارتفاعی داشته باشند.

معاون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان، عنوان کرد: در نامه‌ای که به استاندار زده شد، ضمن مشخص کردن دبی ها، اعلام کردیم سیل‌بند نقاطی مانند دز و کرخه نیاز به توجه بیشتری دارند و وضعیت مناطق حاشیه کرخه، دز، همچنین شهرهایی مثل شوش، رفیع، گبان و… هشدار دهنده هستند.

سازمان همیاری شهرداری ها چه می گوید؟

لفته دورکوندی مدیرعامل سازمان همیاری شهرداری‌های استان خوزستان اما می‌گوید: اجرای پروژه سیل‌بندهای تنها سه شهرستان شوش‌ (حاشیه دز و کرخه) به مساحت ۵٫۹ کیلومتر و با اعتبار استانی به مبلغ بیش از ۵۰ میلیارد ریال، شوشتر(بخش شعیبیه) به مساحت ۱۳ کیلومتر و ۴۰۰ متر و با اعتبار استانی بیش از ۵۷ میلیارد ریال و نیز بخش مرکزی اهواز به ما داده شد.

وی افزود: اجرای این پروژه ها در شهرستان‌های شوش و شوشتر در نقاطی که مشاور اعلام کرده بالای ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و در اهواز پس  از دوهفته کار اجرایی سیل بند توسط سازمان همیاری شهرداریهای استان کار ما آغاز شده است.

آیا این پیشرفت ۹۰ درصدی حقیقت دارد؟

اظهارات فرمانداران و بخشداران مناطق و نیز مشاهدات میدانی چیز دیگری می گوید. باقر چعب بخشدار شعیبیه در این رابطه به خبرنگار فارس گفت: حدود ۱۳ تا ۱۴ کیلومتر ترمیم شد و هنوز قسمت‌هایی از سیل بند تعدادی از روستاها مانده که کار آن‌ها تمام نشده است. در برخی مناطق در حال انجام رینگ برای روستاها هستیم و روستای یزدآب از جمله نقاط بحرانی ما است که سیل‌بند آن ترمیم شد.

گفتنی ست سیل بند غرب شعیبیه که از ورود سیلاب به حدود ۳۴ روستا در بخش شعیبیه جلوگیری می‌کند، استحکام لازم را ندارد.

 عدنان غزی فرماندار شهرستان شوش نیز در رابطه با آخرین وضعیت سیل‌بندهای این شهرستان می‌گوید: سیل‌بندهای موجود تا یک حدی مقاوم هستند. اما اگر تجربه سیل سال گذشته تکرار شود قطعاً سیل‌بندهای موجود جوابگو نخواهد بود.

وی با بیان اینکه سیل‌بند روستای بیت غایب و سید عباس مشکل دارد، افزود: در سطح شهرستان شوش حدود ۲۸ کیلومتر سیل‌بند داریم که کار ترمیم آن‌ها هنوز به اتمام نرسیده و به ارتفاعی که مدنظر ما است نرسیدیم.

وضعیت سیل بندهای بخش اهواز

طول سیل‌بندهای ۵۰ روستای در معرض سیل حاشیه رودخانه‌های دز، کرخه و کارون در بخش مرکزی اهواز که  ۱۳ روستای مسیر بامدژ  نیز  شامل آن‌ها می‌شوند ۷۰ کیلومتر است.

علی بلمچی بخشدار مرکزی اهواز در این رابطه می‌گوید: بخشی از ترمیم سیل‌بندها توسط بخشداری و مابقی طبق اولویت‌بندی توسط سازمان همیاری شهرداری‌ها در حال اجرا است؛ البته امکان احداث، ترمیم و رفع شکستگی تمام سیل‌بندها به دلیل محدودیت اعتباری وحود ندارد.

اما سید راهی جعاوله عضو شورای روستای سید سعد با بیان اینکه یک کیلومتر خاک هم به سیل‌بندهای روستای بخش مرکزی از ابتدای سال تا کنون اضافه نشده است، بیان کرد: بارها شنیدیم که بخشداری، فرمانداری، استانداری و سازمان همیاری‌ها قرار است کار سیل‌بندها را انجام دهند اما در عمل  کاری صورت نگرفته است.

وی افزود: اگر بار دیگر سیل اتفاق بیفتد وضعیت ما خطرناک‌تر از سیل فروردین خواهد بود چون قبلاً سیل‌بندها در برخی نقاط باز بود که سبب ورود آب به روستاها شد اما در شرایط فعلی مسیر سیل‌بندها کاملاً باز است و ارتفاعی ندارد.

جعاوله گفت: در بازدید استاندار و هیئت همراه، به آنها گفتم “شنیده‌ام در رسانه‌ها عنوان شده که سیل‌بندهای بخش مرکزی ترمیم شده” در پاسخ گفتند “قرار است از این به بعد کار سیل‌بندها انجام شود.”

این عضو شورا عنوان کرد: البته من می‌دانم این وعده‌ها نیز مانند وعده‌های گذشته است و کاری از پیش نمی‌برند.

با این اوصاف سیل بندها در هیچ کدام از مناطق شوش، شوشتر و شعیبیه به طور کامل ترمیم نشده اند.

۹ اسفندماه با آغاز بارندگی در بالادست سدها و تشدید احتمال وقوع سیل  استاندار خوزستان غلامرضا شریعتی با جمع زیادی از مسئولین از این مناطق بازدید کرده با مشاهده وضعیت سیل‌بندها خواستار رسیدگی فوری به آنان شدند، مسئله‌ای که با توجه به فرصت ازدست‌رفته و شرایط موجود بعید است که در زمان نزدیکی امکان رفع خطر از این مناطق وجود داشته باشد.

در طول این مدت عدم مقاوم‌سازی حاشیه رودخانه دز موجب شسته شدن دیواره حاشیه رودخانه و تخریب زمین‌های کشاورزی شده که خسارات جبران‌ناپذیری را به روستاییان وارد کرده است.

 

مشکل کجاست؟

از نظر تامین اعتبار ساخت و ترمیم سیل بندها شهریور ماه امسال  حاجی زاده مدیر کل مدیریت بحران استانداری خوزستان گفته بود:  در فروردین و اردیبهشت ترسالی داریم، لذا ضرورت دارد در خصوص اقدامات پیشگیرانه از سیل کار شود و منتظر اعتبارات نباید ماند.

وی با بیان این که باید از امکانات درون استانی برای پیشگیری از سیل پیش رو استفاده کرد، توضیح داد: برای ترمیم و استحکام بخشی سیل بندها، استاندار دستور داده بخشی از اعتبارات زیرساختی که در اختیار شهرداری ها و دهیاری ها است در اختیار معاونت عمرانی قرار گیرد تا فرمانداری ها نسبت به احداث و ترمیم سیل بندها اقدام کنند.

فاضل عبیات معاون امور عمرانی استانداری نیز گفته بود: بر اساس بررسی های انجام شده، در مجموع ۶۰۰ کیلومتر سیل بند در رودخانه‌های استان نیازمند بازسازی هستند. معاون امور عمرانی استانداری خوزستان در خصوص اعتبار مورد نیاز برای این عملیات، بیان کرد: تا کنون تا حدودی از اعتبارات استانی برای عملیات احداث سیل‌بندها استفاده شده اما در مجموع به بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار در خوزستان مورد نیاز است.

 

آذرماه نجار رییس سازمان مدیریت بحران کشور در سفر به خوزستان: یکی دیگر از برنامه‌های ما پیشرفت در حوزه ساخت‌وساز سیل‌بندها است که در این راستا اعتبارات مورد نیاز برای احداث این سیل‌بندها در خوزستان در اختیار وزارت نیرو قرار گرفته است.

البته در میان اظهارات چند ماه اخیر مسوولین استانی اثری از دریافت اعتبار فوق العاده ای از مرکز برای ترمیم سیل بندها نیافتیم و تصور می شود مشکل کمبود اعتبار مثل همیشه که پای ثابت ناقص ماندن پروژه هاست، در این ماجرا نیز وجود دارد.

اما باید علت اصلی  ناتمام ماندن پروژه حیاتی ترمیم سیل بندها را موارد دیگری دانست:

  • جای خالی مدیریت جهادی: واقعیت این است که آثار مدیریت جهادی ذیل ساختارهای استان دیده نمی شود. کت و شلوار خاکی نشانه ی مدیریت جهادی نیست. اگرچه در صحنه بودن و پشت میز نماندن از شاخصه های مدیریت جهادی ست. اما از آن مهمتر به موقع انجام دادن کارها، مدیریت عالمانه، مدیریت مخلصانه بدون اعمال نظرهای سیاسی و قومیتی، زودبازده و پر بهره وری بودن… است که متاسفانه در خروجی مدیریت استان چنین ویژگی هایی یافت نمی شود.

یازده ماه از سیل گذشته؛ هفت ماه از جلسه قرارگاه بازسازی که وضعیت آمادگی استان برای سیل آینده را در حد هشدار اعلام کرده بود گذشته؛ امروز در شمارش معکوس سیل و آماده باش سدها باید جناب استاندار یادشان بیاید سیل بندها آماده نیستند؟! این خروجی بی نظمی و ناکارآمدی ست نه مدیریت جهادی!

مدیریت جهادی که می توانست با پیگیری مستمر، ارائه طرح و برنامه به مسئولین و نهادهای کشوری و تحت فشار قرار دادن مجلس و دولت اعتبارات مورد نیاز این پروژه ها را جذب و به درستی و البته فوری و جهادی آنها را اجرا نماید.

  • سکوت دستگاه قضای استان: بعد از سیل فروردین ماه، بنا شد دستگاه قضا به عنوان مدعی العموم وارد ماجرای قصورها و تقصیرها در وقوع سیل شود. اما با گذشت ماه ها اتفاقی نیافتاد و شاهد فعالیت خاصی از دادگستری استان نبودیم. به حال خود رها کردن مجرمانی که کوتاهیشان موجب سیل خسارت بار قبلی شد، از علل ادامه کوتاهی ها و احتمالا تکرار فاجعه قبلی ست. منتظر توضیحات سازمان بازرسی و دادستانی محترم در این زمینه هستیم.
  • نبود شفافیت: بسیاری از پروژه ها باعث ناتمام می ماند؛ چون به راحتی امکان زدوبند بین ارگان ها و پیمانکاران برای حیف و میل اعتبارات وجود دارد. سیستم شفافی وجود ندارد که بتوان بر اساس آن از دست اندرکاران ساخت سیل بندها مطالبه کرد. مشخص نیست اعتباری از مرکز وصول شده یا نه؟ اگر وصول شده نحوه هزینه کرد آن چگونه بوده و چه شده؟ اینگونه است که به راحتی دستگاه ها یکدیگر یا پیمانکاران را مقصر معرفی می کنند؛ بدون اینکه دست آخر روشن شود ماجرا چه بوده.

نکته آخر اینکه به نظر می آید بازهم قرار است جور بی خاصیت بودن مسوولین استان را گروه های جهادی و مردم بکشند و حماسه سیل بندها را در صورت وقوع دوباره سیل تکرار کنند. اما این داغ ننگ بر پیشانی مسوولانی خواهد بود که یک سال تماشا کردند و برای جلوگیری از فاجعه مجدد وظایف خود را به طور کامل انجام ندادند.

 

 

دانلود فایل pdf ویژه نامه فریاد خوزستان با موضوع وضعیت سیل بندهای خوزستان

نویسنده : رها عبداللهی
برچسب ها

این مطلب بدون برچسب می باشد.

به اشتراک بگذارید
تعداد دیدگاه : 0
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.